millenniumwisseling al eeuwen lang is de cyclus der beschavingen een onderwerp waar filosofen zich het hoofd over breken. een beschaving wordt geboren, bloeit op en gaat ten onder, om eventueel later weer herboren te worden als een betere beschaving. de griekse filosofen zagen hun beschaving langzaam, maar onherroepelijk ten onder gaan. voor de romeinen geldt hetzelfde. zij zagen dit als onderdeel van een cyclus. een 'bronzen' beschaving ging ten onder om weer herboren te worden als een 'gouden' beschaving. een wereld waarin de mensen in harmonie met de natuur zouden leven en alles goed zou zijn. in de middeleeuwen werden deze denkbeelden over het ontstaan en vergaan van beschavingen overgenomen. de mensen dachten dat zij nu een onderdeel waren van de gouden beschaving. maar als deze beschaving niet ook een keer ten onder zou gaan, zou er ten onrechte sprake zijn van een cyclus. deze denkbeelden zijn langzaam vergeten, maar tegen de wisseling van een millennium wordt iedereen ineens een beetje filosoof. de vorige eeuwwisseling bleek duidelijk hoe gevoelig mensen zijn voor het verloop van de tijd. we hebben deze periode toen een naam gegeven. fin-de-siecle. deze periode ging gepaard met een pessimistische blik op de toekomst en het gevoel dat het einde wel eens nabij zou kunnen zijn. dit was het gevoel dat er rond de eeuwwisseling heerste. nu staan we aan de rand van een millenniumwisseling. is het einde van onze beschaving dit maal echt nabij? nostradamus voorspelde totale vernietiging van de wereld in 2003 en vooral in deze periode zijn mensen erg gevoelig voor dit soort vooruitzichten. op vijf mei 2000 staan de planeten in een zeer zeldzame lijn ten opzichte van de aarde. de zwaartekracht zal op deze dag sterker zijn dan ooit. hierdoor worden ongebruikelijke weerbeelden veroorzaakt, zoals hevige regenval en overstromingen. een apocalyptisch beeld. hoe lang zal onze beschaving nog blijven bestaan? als je hem kritisch gaat beschouwen is hij wel toe aan vervanging. mensen zijn verwend. vanuit hun luie stoel kunnen ze de hele wereld over dankzij het internet. daar kunnen ze dan tegelijkertijd even boodschappen doen. als ze een regelmatig contact met hun vrienden willen onderhouden hoeven ze alleen de telefoon maar te pakken. als ze in australie wonen ga je er een keer in het jaar naartoe per vliegtuig. van seks wordt je niet meer zwanger, dus waarom zou je het nog bij een man of vrouw houden? en als je vroeger een man was maar nu een vrouw wil worden, kan dat. we kunnen bijna alle ziektes genezen, maar aan de ene kant van de wereld eet iemand zich dood, terwijl er aan de andere kant iemand verhongert. natuurlijk is jagen op je eten allang belachelijk, tenzij je het kunt betalen om op zeldzaam wild te jagen. we vergiftigen ons leefmilieu, maar dat vinden we normaal. de wereld is er voor ons, wij niet voor de wereld. het millennium brengt niet alleen emotionele problemen met zich mee, maar ook technische problemen. het zogenaamde millenniumprobleem. deskundigen verwachten dat een groot gedeelte van de computers het zal begeven tijdens de millenniumwisseling. dit drukt ons plotseling op onze afhankelijkheid van computers. we gebruiken ze niet alleen thuis om te internetten. de apparatuur in ziekenhuizen, de banken, vliegtuigen, de thermostaat van de verwarming, elektriciteitscentrales, zijn allemaal computergestuurd. en deze computers zouden het kunnen begeven tijdens de millenniumwisseling. geen prettig idee. ook de russische waarmee de kernbommen worden gelanceerd zijn niet millenniumproof, zoals dat heet. het zal wel rustig worden in amsterdam met oud-en-nieuw. terwijl er eerst grote festivals werden aangekondigd tijdens de eeuwwisseling, is meer dan de helft daarvan nu al weer afgelast. het publiek wil niet. men viert de wisseling liever in besloten kring. gewoon thuis met de familie. met ergens in het achterhoofd: misschien is het wel de laatste keer. want onze beschaving is naar de knoppen en zo kan het niet meer verder. bovendien viert een groot gedeelte van de nederlandse bevolking de millenniumwisseling op kantoor. alles moet in staat van paraatheid zijn voor het ondervangen van eventuele problemen. er kunnen zich een hoop onverwachte verrassingen voordoen. het heeft natuurlijk geen zin om ons nu al zorgen te gaan maken over wat er tijdens de millenniumwisseling allemaal zou kunnen gebeuren. wel is het de moeite waard te overwegen waar we heen willen met onze levens, onze beschaving, onze wereld. dankzij onze moderne apparatuur is onze wereld tegenwoordig ontzettend klein geworden. we zijn tot enorme technische hoogstandjes in staat, maar wat doen we er mee? niets nuttigs is het antwoord. we maken de wereld om ons heen kapot. misschien is het nu tijd geworden om te besluiten ons weer tot de natuur te richten. de schade te herstellen die we hebben veroorzaakt. voor zover dat mogelijk is. nu heeft in ons allemaal het kleine filosoofje de kop weer opgestoken, maar misschien is het al te laat om er iets mee te doen. ik geloof niet in de voorspellingen. ik geloof niet in de apocalyps. maar ik geloof wel dat onze beschaving ten onder gaat als we op dezelfde voet verdergaan. denk na en doe er iets aan. misschien vinden we deze keer de gouden beschaving.